| dbpedia-owl:abstract
| - Animalien askapena edo animalien eskubideak pentsamendu eta jarrerak animaliak indarkeriarik gabe eta aske bizitzea aldarrikatzen du. Ildo horretatik, animaliak eta gizakiak eskubideetan parekatu eta animaliak gizakien janaritarako, lanerako edo esperimentazio zientifikorako erabilpenetik, eta zenbaiten ustez jabetza-gai izatetik ere, askatu behar direla defendatzen du. Animalien eskubideen defentsak animalien ongizate izeneko jarrera alternatiboa gainditu egiten du. Izan ere, animalien ongizateak animaliekiko tratu txarrak gaitzetsi eta animalien oinazea baztertu egin behar dela defendatzen du, baina aldi berean onartu egiten du animalien erabilpena gizakien mesedetarako. Gizartean eztabaida dago animaliek eskubideak dauzkaten edo edukitzekotan, nolako eskubideak diren. Filosofian, animalien eskubideak etika-galdera sakonak planteatzen dituen arazo bat dira, gizakiaren izaeraren inguruko hausnarketa eta pertsonaren definizioari buruzko jarrera garbia eskatzen duena. Animalien eskubideak defendatzen dituztenek gizakia eta animaliak parekoak izan eta funtzio fisiologiko berdinak (oinazea, oroimena, ...) dituztela eta, beraz, analogiaz, gizakiek eta animaliek eskubide berdinak izan behar dituztela defendatzen dute. Animalien eskubideak defendatzen dituzten teorikoen artean Peter Singer eta filosofoak nabarmentzen dira. Beste jarrera batek aintzat hartzen ditu animaliak moralaren aldetik, baina animaliak beraien aldetik beste animalia edo gizakien eskubideak errespetatzeko gauza ez direnez, animalien eskubideak mugatuak direla defendatzen du. Horrela, gizaki eta animalien arteko interesak kontrajartzen direnean, gizakien alde egin behar dela defendatzen dute tarteko jarrera honetako jarraitzaileek. Ildo horretatik, eztabaida dago animaliekiko tratu zuzena eta begirunezkoa justizia eta eskubideengatik edo zor zaien errukiagatik izan behar den. Animalien status morala edo gizaki eta animalien eskubide berdintasuna ukatzen duen jarreraren argudioak animalien ezaguera, sentimendu, edo kontzientzia-ezarekin loturik izaten dira. Gizakia gizaki izateagatik animaliak baino eskubide gehiago dituela edota animaliak gizakiaren mendean izan behar direla diotenen iritziak espezismo izeneko jarreran kokatzen dira. Gizakia animaliaren gainetik dagoela onartzen dutenen artean badira ere animaliekiko tratu txarrak gaitzesten dituztenak, baina azken finean tratu txarrak eragiten dituen pertsonaren moraltasunaren aurkako ekintzak direlako, animalia pertsonaren azpian jarriz betiere. Azken argudio hauek defendatu dituztenen artean Tomas Akinokoa eta Kant daude . Historian zehar, zibilizazio eta kultura zein den, hainbat eratan gauzatu dira animalien eskubideak. Animismoan animaliak sakratuak eta pertsona eta jainkotzat hartuak dira. Pentsamendu modernoaren aitzindaria izan zen Descartes filosofoak animaliak automata hutsak zirela baieztatu zuen eta gizakiari leku nabarmena egotzi unibertsoan. Erlijio- eta filosofia-tradizio nagusiak animaliak gizakiaren azpiko maila batean jarri eta gizakiaren mendean jarri ditu eta animaliek egun jasaten duten erabilpenaren jatorrian dago. Animalien egungo mendekotasun eta erabilpena hau guztiz krudela da kasu anitzetan: abelzaintza intentsiboan animaliak egoera larrian egoten dira, toki itxietan eta euren berezko garapena errespetatu gabe, askotan beraien osasunaren kaltetan; saiakuntza edo esperimentazio-laborategietan, gaixotasunak eragiten zaizkie euren erreakzioak ikertzeko; konpainia-animalia moduan ere, animaliak euren inguru naturaletik erauziak izaten dira gehienetan, jolasgarri edo kirol moduan askotan animaliak akabatu egiten dira, hala nola zezenketa-mota zenbaitetan. Animalien eskubideei buruz ardura zabaldu da gizartean eta ondorioz, animalien pairamena salatzen duten hainbat herri ekimen eta elkarte sortu dira. Kezka horri erantzun nahian, estatuek animalia banakoen babeserako legeak plazaratzen hasi dira. Lege hauek, ordea, animalien ongizateari buruzkoak dira gehienetan dira, animalien eskubideen urraketaren oinarrian dagoen animalien jabegoa zalantzan jarri gabe.
- Prawa zwierząt – idea, zgodnie z którą zwierzęta mają fundamentalne interesy lub prawa, które powinny być uszanowane tak samo, jak to się dzieje w przypadku podstawowych, analogicznych interesów ludzi. Według Encyklopedii Britannica, prawa zwierząt to moralne lub legalne prawa przypisywane zwierzętom, zazwyczaj ze względu na złożoność ich życia w sferze poznawczej, emocjonalnej i społecznej oraz ich zdolności do odczuwania fizycznego bądź emocjonalnego bólu lub przyjemności. Do zasadniczych praw zwierząt zalicza się najczęściej prawo do życia i prawo do wolności od cierpienia. Filozofowie uznający konieczność zmiany stosunku człowieka do zwierząt innych niż ludzie prezentują dużą różnorodność poglądów – od protekcjonizmu Petera Singera wyrastającego z filozofii utylitarystycznej, przez podejście oparte na niezbywalnych prawach preferowane przez Toma Regana do abolicjonizmu prezentowanego przez takich myślicieli jak np. Gary L. Francione. Pomimo wielu różnic w ruchu praw zwierząt istnieje daleko idąca zgoda, że zwierzęta powinny być traktowane jako osoby i włączone do moralnej wspólnoty; że nie powinny być traktowane jak przedmioty, ale jak podmioty; że nie powinny być zabijane na pożywienie, wykorzystywane w eksperymentach medycznych czy rozrywce. Bardzo często praktycznym skutkiem przyjęcia idei praw zwierząt jest przejście na wegetarianizm lub weganizm. Idea praw zwierząt zyskuje na uznaniu w świecie akademickim, co przejawia się uwzględnianiem ich w zajęciach z filozofii i . W 2010 roku w samych tylko Stanach Zjednoczonych i Kanadzie prawa zwierząt były wykładane w 125 szkołach prawniczych. Krytycy idei praw zwierząt argumentują, że zwierzęta nie są zdolne do pojęcia umowy społecznej ani dokonywanie wyborów moralnych i z tego powodu nie mogą być postrzegane jako osoby ani też nie przysługują im żadne prawa. Przedstawicielem takiego poglądu był m.in. brytyjski filozof Roger Scruton, który twierdził, że skoro zwierzęta nie mają obowiązków, to nie przysługują im także prawa. Stanowisko pośrednie zajmują głosiciele idei dobrostanu zwierząt (animal welfare), którzy uważają, że w samym wykorzystywaniu zwierząt jako zasobów nie ma nic fundamentalnie złego, o ile nie wiąże się ono z niepotrzebnym cierpieniem. Przykładem praktycznego zastosowania tego stanowiska są obowiązujące w wielu krajach przepisy mające na celu zapobieżenie okrucieństwu wobec zwierząt.
- Práva zvířat je filosoficko-právní koncept, který přisuzuje zvířatům etické a právní nároky, kterým se běžně těší jen lidé. Obhájci práv zvířat zastávají různé koncepce, shodují se však v tom, že zvíře jakožto bytost schopná emocí a vnímání bolesti nesmí být považováno za majetek člověka a pouhý prostředek k prosazení jeho zájmů. Otázky morálního statusu zvířat a správného chování vůči nim se v západním světě objevují velmi brzy, např. u pýthagorejců; převážily však koncepce, které zvíře považovaly za bytost nerozumovou a člověku podřízenou (stoa, křesťanství) nebo dokonce necítící (Descartes). Moderní se objevuje až ve 20. století, často v organizované a někdy radikální podobě (např. Fronta za osvobození zvířat; viz heslo ekoterorismus). Velký zájem o práva zvířat vzbudila kniha Peter Singer nazvaná Osvobození zvířat (1975), která popisuje utrpení zvířat při vědeckém výzkumu a velkochovu pro masný průmysl a požaduje rovnost zájmů zvířat (např. právo nebýt týrán) a zájmů lidí. Současný stav, kdy lidé zvířata vykořisťují, označuje jako druhovou nadřazenost neboli „speciesismus“, který je stejně eticky neobhajitelný jako rasismus a sexismus. Tento názor se setkává s rozmanitou kritikou; bývá například namítáno, že právo implikuje také povinnosti, nebo že zvířata nejsou schopna morálního rozlišování. Mezi současné filosofy a autory obhajující práva zvířat patří kromě Singera také Tom Regan, Gary L. Francione, či Richard Ryder.
- Права тварин — захищені мораллю і законом потреби, домагання, інтереси тварин, що розглядаються як моральні партнери. Права тварин є частиною концепції прав природи, є важливим розділом екологічної етики.
- Dierenrechten verwijst naar het toekennen van subjectieve rechten aan alle dieren en niet alleen aan mensen. Voorstanders wijzen erop dat dit irrationeel is. Het niet toekennen van een morele waarde en basisrechten aan andere diersoorten dan de mens wordt ook wel speciesisme genoemd. Velen in de dierenrechtenbeweging vinden dat we dieren niet als eigendom mogen zien, dat dieren niet misbruikt mogen worden, niet mishandeld mogen worden en niet gedood mogen worden voor plezier (ook niet in het kader van de jacht), voedsel, of kleding. In het huidige recht worden dieren in beginsel gezien als objecten waarop eventueel eigendom uitgeoefend kan worden. De huidige wetgeving is er dan ook vooral op gericht om deze eigendomsrechten te beschermen, of om onnodige wreedheden tegen dieren te bestrijden. Daarnaast bestaat er wetgeving gericht op dieren om de voedselvoorziening veilig te stellen en uitbraak van ziekten te voorkomen. In Duitsland bevat de grondwet al een grondrecht voor dieren sinds 2002.
- A defesa dos direitos animais ou direitos dos animais, constitui um movimento que luta contra qualquer uso de animais não humanos que os transforme em propriedades de seres humanos, ou seja, meios para fins humanos.É um movimento social que não se contenta em regular o uso "humanitário" de animais, mas que procura incluí-los na comunidade moral de modo a garantir que seus interesses básicos sejam respeitados e tenham igual consideração em relação aos interesses humanos. A reivindicação é de que os animais não devem ser considerados propriedade ou "recursos naturais", nem legalmente, nem moralmente justificáveis. Pelo contrário, devem ser respeitados assim como as pessoas. Cursos de lei animal estão agora inclusos em 69 das 180 escolas de direito dos Estados Unidos, a ideia da extensão da qualidade de pessoas (ou sujeito de direito é defendida por vários professores como Alan Dershowitz e Laurence Tribe da Harvard Law School. Este tem sido visto por um crescente número de advogados em prol dos direitos animais, como um primeiro passo para a garantia de direitos para outros animais. , professor de direito na Harvard Law School, tem demonstrado sua aproximação com a causa, citando Robert Samuelson: "O progresso ocorre funeral por funeral." A Declaração Universal dos Direitos Animais foi proclamada em assembleia, pela UNESCO, em Bruxelas, no dia 27 de janeiro de 1978. Entretanto, tal declaração contém características condenadas pelos defensores de direitos animais. Em particular, o artigo 9º, cuja redação afirma que "animais destinados ao abate devem sê-lo sem sofrer ansiedade nem dor", ratifica a possibilidade de violação de um direito básico (o direito à integridade física para fins humanos. No Brasil, o dia 11 de setembro é reservado para a conscientização dos Direitos, sendo comemorado o Dia dos Direitos dos Animais.
- Djurrätt är uppfattningen att även icke-mänskliga djur (hädanefter förkortat till djur är moraliskt relevanta och att deras grundläggande intressen ska åtnjuta samma respekt som människors intressen. Det innebär att djurs grundläggande intressen - såsom intresset att inte lida - ska respekteras och visas hänsyn. Inom djurrätt anses det moraliskt fel att människor nyttjar djur som mat, som klädsel, som försöksdjur, för underhållning eller på annat sätt som strider mot djurens intressen. Idag är djurrätt ett etablerat område inom filosofi och även en politisk ideologi. En grundtanke för djurrätt är idén att arttillhörighet i sig själv inte är en relevant uppdelning för vilka som ska inneha moraliskt värde eller moraliska rättigheter. Att använda arttillhörighet som ett kriterium för moraliskt värde benämns som speciesism. Denna uppdelning anses bygga på godtyckliga kriterier. Förespråkare för djurrätt menar att de moraliska ramverk som inte erkänner djurs moraliskt lika värde har misslyckats med att tillfredsställande definiera varför alla människor ska åtnjuta moralisk relevans, samtidigt som inga djur gör det. Speciesism kan därmed liknas vid begrepp som rasism eller sexism, alltså en uppdelning baserad på ett icke-relevant kriterium. Det är vanligt att djurrätt förväxlas med begreppet djurskydd, men dessa två begrepp har två vitt skilda betydelser. Djurrätt kritiserar dels att djurs intressen ses som mindre värda än människors, dels själva institutionen av att nyttja djur för människors ändamål. Djurskydd accepterar däremot att djurs intressen är underordnade människors, men att nyttjande av djur ändå ska regleras i syfte att minska lidandet. Exempel på dessa två synsätt kan vara att djurskydd ställer krav på större burar och kortare slakttransporter, medan djurrätt handlar om tomma burar och inga slakttransporter.
- Animal rights is the philosophy according to which some, or all, animals are entitled to the possession of their own existence and that their most basic interests—such as the need to avoid suffering—should be afforded the same consideration as similar interests of human beings. That is, all species of animals have the right to be treated as individuals, with their own desires and needs, rather than as unfeeling property. Advocates for animal rights oppose the assignment of moral value and fundamental protections on the basis of species membership alone—an idea known as speciesism since 1970, when Richard D. Ryder adopted the term—arguing that it is a prejudice as irrational as any other. They maintain that animals should no longer be viewed as property or used as food, clothing, research subjects, entertainment, or beasts of burden. Multiple cultural traditions around the world such as Jainism, Taoism, Hinduism, Buddhism, Shintoism and Animism also espouse some forms of animal rights. In parallel to the debate about moral rights, law schools in North America now often teach animal law, and several legal scholars, such as Steven M. Wise and Gary L. Francione, support the extension of basic legal rights and personhood to non-human animals. The animals most often considered in arguments for personhood are hominids. Some animal-rights academics support this because it would break through the species barrier, but others oppose it because it predicates moral value on mental complexity, rather than on sentience alone. As of November 2019, 29 countries had enacted bans on hominoid experimentation; Argentina has granted a captive orangutan basic human rights since 2014. Outside the order of primates, animal-rights discussions most often address the status of mammals (compare charismatic megafauna). Other animals (considered less sentient) have gained less attention; insects relatively little(outside Jainism), and animal-like bacteria (despite their overwhelming numbers) hardly any. Critics of animal rights argue that nonhuman animals are unable to enter into a social contract, and thus cannot be possessors of rights, a view summed up by the philosopher Roger Scruton (1944-2020), who writes that only humans have duties, and therefore only humans have rights. Another argument, associated with the utilitarian tradition, maintains that animals may be used as resources so long as there is no unnecessary suffering; animals may have some moral standing, but they are inferior in status to human beings, and any interests they have may be overridden, though what counts as "necessary" suffering or a legitimate sacrifice of interests can vary considerably. Certain forms of animal-rights activism, such as the destruction of fur farms and of animal laboratories by the Animal Liberation Front, have attracted criticism, including from within the animal-rights movement itself, and have prompted reaction from the U.S. Congress with the enactment of laws, including the Animal Enterprise Terrorism Act, allowing the prosecution of this sort of activity as terrorism.
- Права́ животных (англ. animal rights), также «освобождение животных» (англ. animal liberation) — идея о равноценности главных потребностей людей и животных: например, потребности избегать боли, сохранить свою жизнь. Сторонники придерживаются разных философских точек зрения, однако все в целом едины в том, что животных нельзя рассматривать как частную собственность и использовать для получения пищи, одежды, в индустрии развлечений и научных экспериментах, а некоторые права, например, право на жизнь и защиту от нанесения телесных повреждений и морального вреда, должны быть юридически закреплены за животными. В концепции прав животных получила своё развитие идея справедливости в отношении животных, согласно которой единственно этичным подходом к проблеме считается справедливое отношение ко всем живым существам.
- 动物权利（英語：animal rights），不能與动物解放混為一談。而動物權利是由人发起的保护动物不被人类作为占有物来对待的社会运动。这是一种非人類本位出發的社会思潮，其宗旨不仅要为动物争取被更仁慈对待的权利，更主张动物要享有精神上的基本“人”权，比如，和人类一样免受折磨的权利，换句话说，动物应该被当作人同等看待，而不仅仅被当作人类的财产或工具，无论在法律层面或是精神层面。 一些国家已经立法保障动物权利。1992年，瑞士法律上确认动物为“”（beings），而非“物品”（things）；2002年，德国将动物保护的条款写入宪法。由澳洲学者彼得·辛格建立，基地位于美國西雅图的“”，目前正在争取美国政府采纳其所提出的《》。在这份宣言中，「泛类人猿计划」提出由大猩猩、猩猩以及两个亚种的黑猩猩组成“平等群落”，呼吁各国政府令「平等群落」享有三项基本权利：生存权、和。 而批评者认为，由于动物无法对社会契约进行讨论或是做出道德判断，不能够顾及他人的权利，甚至根本对权利没有概念，因此不能被认为享有精神上的权利。動物權利主义学者罗杰·斯克鲁顿认为这些人的逻辑是“因为只有人类担负责任，所以也只应由人类享有权利”。 一些動物權利主义的批评者认为，尽管从根本上来说，将动物用于食用、娱乐或科学研究没有什么错，但仍应立法保障这些动物免受不必要的痛苦。这种观点被称为“动物福利”主义，也受到、爱护动物协会等一众老牌动物保护组织所支持。
- Tierrechte sind subjektive Rechte von Tieren. Die Tierethik untersucht, inwiefern Tiere, ggf. einschließlich des Menschen, aus moralischer Sicht über solche Rechte verfügen. Darüber hinaus werden Tierrechte als Teile einer staatlichen Rechtsordnung diskutiert. Die Art der vorgeschlagenen Rechte und die davon betroffenen Tiere variieren zwischen verschiedenen Positionen. Vertreter von unveräußerlichen und vergleichsweise weitgehenden Rechten von Tieren werden als Tierrechtler bezeichnet. Diese leiten aus Tierrechten weitreichende Forderungen an eine Gesellschaft bezüglich des Umgangs mit Tieren ab. Die Tierrechtsbewegung ist eine soziale Bewegung, die Tierrechte einfordert und durch den philosophischen Diskurs maßgeblich beeinflusst ist.
- 동물권(動物權, 영어: animal rights)은 사람이 아닌 동물 역시 인권에 비견되는 생명권을 지니며 고통을 피하고 학대 당하지 않을 권리 등을 지니고 있다는 견해이다. 동물권에 대한 인식을 가지고 그것의 증진을 위해 노력하는 사람들이 각각의 이견과 다른 접근 방식을 가지고 있으면서 끊임없이 논의하지만, 동물이 하나의 돈의 가치로서, 음식으로서, 옷의 재료로서, 실험 도구로서, 오락을 위한 수단으로서 쓰여서는 안 되며, 동시에 인간처럼 지구상에 존재하는 하나의 개체로서 받아들여져야 한다는 것이 광범위하면서 공통적인 견해이다. 동물권 옹호론은 동물 자체의 권익을 주장한다는 점에서 동물 보호, 자연 보호와는 다른 개념으로 보기도 한다. 동물권 옹호론자들은 채식주의 역시 강하게 지지하는 편이다.
- 動物の権利（どうぶつのけんり、アニマル・ライツ、英: Animal rights）とは、動物には人間から搾取されたり残虐な扱いを受けることなく、それぞれの動物の本性に従って生きる権利があるとする考え方である。
- Hak asasi hewan, juga dikenal sebagai kebebasan hewan, adalah ide bahwa hak-hak dasar hewan non-manusia harus dianggap sederajat sebagaimana hak-hak dasar manusia. Para pendukung mendekati masalah ini dari posisi filosofis yang berbeda, mulai dari gerakan yang dicetuskan filsuf Peter Singer—dengan fokus utilitarian terhadap penderitaan dan konsekuensi, daripada konsep hak itu sendiri—sampai gerakan yang dicetuskan profesor hukum , yang menyatakan bahwa hewan hanya butuh satu hak, yaitu hak untuk tidak dijadikan benda atau properti. Meski ada berbagai macam pendekatan, mereka semua setuju bahwa hewan harus dipandang sebagai orang non-manusia dan anggota komunitas moral, serta tidak digunakan sebagai makanan, pakaian, subjek penelitian, atau hiburan.
- Les droits des animaux désignent les idées philosophiques et politiques qui soutiennent que les animaux non humains ont des droits moraux et qu'ils devraient être des sujets de droit dans les systèmes juridiques, où jusqu'à présent seuls les humains ou des entités de regroupement (personnes physiques et morales) sont généralement des sujets. Les droits des animaux sont fondés sur l'idée que les besoins et intérêts des espèces animales non humaines — se nourrir, se déplacer, se reproduire et éviter la souffrance, par exemple — sont suffisamment complexes et liés à un développement cognitif leur permettant d'avoir des droits moraux et légaux. Ces idées sont postulées par le mouvement de protection animale ou de libération animale. Ce mouvement vise non seulement à offrir de meilleures conditions de vie aux animaux, mais aussi à les inclure dans la communauté morale en donnant une importance à leurs intérêts fondamentaux. Il affirme que les animaux ne devraient pas être éthiquement (et a fortiori légalement) considérés comme des biens humains ou traités comme des ressources à des fins humaines.
- L'espressione diritti animali (o diritti degli animali si riferisce all'estensione alle specie animali di alcuni dei diritti fondamentali dell'uomo, quali il diritto di vivere in libertà o di non soffrire inutilmente. Il termine "diritto" viene inteso in senso morale e legale.
- Bestaj rajtoj estas la ideo ke la bazaj interesoj de nehomaj bestoj (ekz. la intereso al la evitado de doloro) devas havi la saman konsideron kiel la bazaj interesoj de homoj. Subtenantoj de bestaj rajtoj aliras la temon de diversaj filozofiaj pozicioj, sed konsentas ke bestoj estu jure rigardataj kiel personoj kaj estu konsiderataj membroj de la morala komunumo, ne posedaĵo, kaj ke oni ne uzu ilin kiel manĝaĵon, kiel esplor-objektojn, por vestaĵoj aŭ por distrado. Dum preskaŭ ĉiuj socioj derivas bestajn rajtojn kiel peritajn (kaj nur kiel peritajn) de homaj interesoj, bestrajtistoj diversmaniere argumentas por la konsiderado de baze nehomaj interesoj. Kritikantoj argumantas ke bestoj ne kapablas eniri socian kontrakton aŭ fari moralajn elektojn, kaj sekve ne povas esti rigardataj kiel posedantoj de rajtoj. Tiu ĉi pozicio estis resumita de la filozofiisto Roger Scruton, kiu skribis ke nur homoj havas devojn, kas ke "[la] sekvo estas neevitebla: nur ni havas rajtojn." Ideoj pri bestaj rajtoj ofte estas la bazo de veganismo.
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
